Arche' - Architektura Wszechświata
Arché, prazasada (gr.ἀρχή – etymologicznie oznacza zasadę, przyczynę, władzę) w filozofii przedsokratejskiej termin oznaczający praprzyczynę wszystkich bytów, zasadę oraz najbardziej zasadnicze tworzywo, prasubstancję, z której powstały wszystkie rzeczy i zarazem podstawowy składnik rzeczywistości.
Człowiek, podobnie jak ryba w kulistym akwarium, zanurzony jest w swoim, ograniczonym, choć transparentnym środowisku czasu i przestrzeni. Pomimo pozornej izolacji znajduje się w wielu przenikających się wymiarach i rzeczywistościach równoległych wszechświata.
W innym, identycznym akwarium, inna, identyczna ryba, pływaw wodzie, której kształt determinuje szklana kula. Pomimo, iż jedno i drugie naczynie jest przejrzyste, obie ryby najprawdopodobniej nie widzą siebie nawzajem i nie postrzegają otaczającego je środowiska jako kontynuacji swoich rzeczywistości. I pewnie nie komunikują się, lecz pomimo tego czasem zachowują się identycznie jak dwa fotony na odległych biegunach wszechświata.
Nauka i technologia, ale także sztuka nieustannie weryfikują wiedzę i prowadzą świadomość dalej poza horyzont naszych zdarzeń, w rzeczywistości równoczesne, w wielowymiarowość wszechświata, odkrywając ciemną materię (ponad 80% masy wszechświata), splątanie kwantowe, liczby pierwsze, czy piątą siłę fundamentalną. Sztuka bada obrazem, którego powstanie staje się nieodwracalnym faktem, tym bardziej niepokojącym, gdy pozostaje poza horyzontem interpretacji. Zdaje się wówczas być wyrazem pewnego logosu, elementem nie dostrzeganej rzeczywistości. Odkryty mikroskopijny fragment wirusa umożliwia kompletną rekonstrukcję jego geometrycznej formy. Obraz natomiast sygnalizuje pojawienie się innej, możliwej struktury, ale jej nie wyjaśnia.
Opisując i kreując matematyczne i geometryczne modele wszechświata, stworzyliśmy – a może jedynie odkryliśmy – cyberprzestrzeń, rzeczywistość wirtualną, rzeczywistość rozszerzoną, które stały się miejscem naszej tożsamości równoległej, drugim zhakowanym akwarium.
Jeśli budulcem wszechświata jest informacja (Logos), z której powstała materia, to pojęcie Architektura Informacji jest archetypem i podobnie jak fraktale dynamiczną strukturą jego rozwoju.
Architektura Informacji łączy nasz Wszechświat i jego środowisko (inne Wszechświaty), w jedną całość. Pierwszym z dwóch możliwych łączników architektury wszechświata jest tzw. tunel czasoprzestrzenny prowadzący ku innym rzeczywistościom równoległym, drugim zaś ciemna materia która jest wszędzie.
Jeżeli podstawowym budulcem wszechświata jest informacja, to zarówno obie szklane kule, wypełniająca je woda, przestrzeń pomiędzy nimi, przenikające je światło, ryby, a także i my jesteśmy informacją – Logosem.
Arché w języku greckim oznacza prazasadę i praprzyczynę (gr.ἀρχή). W filozofii przedsokratejskiej arché, to praprzyczyna wszystkich bytów oraz zasadnicze tworzywo – prasubstancja, z której powstały wszystkie rzeczy.
Według jońskich filozofów przyrody arché to pierwotna zasada kierująca kosmosem (gr.κόσμος), dla Talesa arché to woda, dla Anaksymandra – bezkres, dla Anaksymenesa – powietrze, dla Demokryta – atomy, dla Pitagorasa – liczba.
Stąd dzisiejsze pojęcie Architektura Informacji to chyba najbardziej holistyczna wizja Wszechświata
i człowieka w jego materialnym jak i metafizycznym wymiarze.
Post-pandemiczna perspektywa naszej cywilizacji uświadamia nam, że nie jesteśmy sami na naszej planecie i stworzonym przez nas świecie wirtualnym. Wirus, jako inna “inteligencja”, strategia i struktura życia, ujawnia kolejny wymiar i ważny trop w poszukiwaniu miejsca człowieka w Architekturze Wszechświata.
Dr hab. Tomasz Wendland